Menedżerowie pełnią równocześnie wiele ról. Muszą posiadać umiejętność szybkiej reakcji i zmiany działań w zależności od okoliczności i konkretnej sytuacji. Efektywny menedżer między innymi pełni role strategiczne, informacyjne, organizacyjne, przywódcze, które w dużym stopniu się zazębiają i są od siebie zależne.

Równie istotna jest rola kreatywna. Działania nastawione na rozwój, dostosowanie działalności do zmiennego otoczenia, szukanie innowacji i poszerzanie horyzontów wymaga od menedżera otwartości i umiejętności twórczego myślenia. Szczególną rolę odgrywają przy tym zdolności poznawcze, długofalowa wizja i myślenie uwzględniające równocześnie wiele czynników.

Istota kreatywności i innowacji w zarządzaniu restauracją

Właściciele restauracji, jeśli chcą aby ich lokale były bardziej konkurencyjne, muszą pokazać ich innowacyjność, kreatywność. Rynek gastronomiczny jest bardzo dynamiczny. Zmieniają się trendy, konsumenci zwracają większą uwagę na jakość i pochodzenie produktów. Otwartość świata wpływa na różnorodność dostępnych surowców, przez co klienci coraz częściej sięgają po nowe, nietuzinkowe smaki. Niedostosowanie swojej oferty do produktów lub usług konkurencji, w wielu przypadkach może doprowadzić do utraty dotychczasowych klientów.  Aby pozostać konkurencyjnym na rynku często potrzebne są oryginalne rozwiązania.

Czym tak naprawdę jest kreatywność i innowacyjność? Pojęcia te są często mylone, a nawet, traktowane jako wzajemne synonimy- czy słusznie? Kreatywność, jest to cecha niemierzalna, nie wprowadza żadnych zmian, nie generuje wzrostu czy spadku rentowności. Sama kreatywność jest bezwartościowa. Kreatywny człowiek owszem, zaskakuje pomysłami, ale potrzebne jest jeszcze działanie. Dlatego kreatywność tak często jest mylona z innowacyjnością, która jest wynikiem przekształcenia kreatywnego pomysłu w realne działania. Są to nowe lub ulepszone produkty bądź usługi, a do tego są w pełni mierzalne. Przynoszą zyski albo straty. Kreatywne myślenie jest niezbędne w procesie innowacji, natomiast nie zawsze do niej prowadzi.

Podsumowując,  kreatywność to same pomysły, wymyślanie nowości. Innowacyjność, to wdrażanie nowych pomysłów i proces twórczy.

Twórcze podejście pomaga również w rozwiązywaniu problemów organizacyjnych, motywuje pracowników, rozwija ich oraz sprzyja lepszej pracy zespołowej. Menedżer w proces wdrażania innowacyjnych pomysłów powinien zaangażować cały zespół. Pracownicy osiągają najlepsze wyniki nie poprzez wyłączne wykonywanie odgórnych poleceń, ale dzięki własnemu zaangażowaniu. Nic tak nie motywuje, jak świadomość współtworzenia i poczucie samorealizacji.

Budowanie w zespole wspólnoty jest bardzo istotne. Menedżer powinien rozwijać i pielęgnować kreatywność swojego zespołu. Ważne są nie tylko duże i przełomowe zmiany, ale także te drobne, które pomagają w codziennej pracy. Należy pozwolić pracownikom na inwencje i twórczość. Drobna zmiana w schematach organizacyjnych, czy inwencja twórcza młodego kucharza, może mieć ogromny wpływ na funkcjonowanie restauracji.

Celem wprowadzania innowacyjnych rozwiązań, jest nie tylko zdobycie przewagi na tle konkurencji (w ramach oferowanych produktów), ale także zwiększenie zysków oraz optymalizacja kosztów. W tej dziedzinie mogą pomóc nam nowe technologie, ulepszony system operacyjny w restauracji czy zmiany w zarządzaniu logistyką.

Metody poszukiwania rozwiązań

Menedżer, który zarządza, musi przede wszystkim rozumieć istotę i znaczenie tworzenia innowacyjnych rozwiązań. Musi zaangażować cały zespół i motywować do twórczego myślenia.

Metodą, która pomoże nam w rozwiązaniu problemu, oraz która pobudza procesy kreatywnego myślenia, jest metoda sześciu kapeluszy. Jest to również świetny sposób na integrację zespołu- technika ta  pozwala na wzbudzenie szczerości wśród pracowników. Uczestnicy wcielają się w rolę określoną przez kolor kapelusza, który symbolizuje konkretne nastawienie względem problemu. Jeżeli pracownik chce coś powiedzieć, bierze odpowiedni kolor kapelusza (mogą to być również kolorowe kartki- ważna jest symbolika kolorów). Należy pamiętać, że kolory określają rodzaj wypowiedzi, sięgając po kapelusz, musimy dostosować wypowiedź do jego znaczenia.  

Kapelusz czerwony – emocjonalny –  mówimy o uczuciach, wrażeniach czy emocjach wiążących się z danym problemem.

Kapelusz biały – obiektywny-  osoba przyjmująca taką rolę opiera się przede wszystkim na faktach i liczbach.

Kapelusz czarny – pesymistyczny- ta rola ma za zadanie wyciągnąć wszystkie negatywne strony i możliwe zagrożenia.  

Kapelusz żółty – optymistyczny- szukamy tylko jasnych stron, mówimy o pozytywnych aspektach.

Kolor zielony – możliwości-  mówimy o pomysłach, uzupełnieniach.

Kolor niebieski – organizacja- sięgamy po niego w celu uporządkowania dyskusji.

Dzięki odgrywaniu ról, technika umożliwia skupienie się na jednym aspekcie problemu w danym momencie.

Kolejną i jedną z najczęstszych metod pobudzania kreatywności jest burza mózgów.

W procesie tym należy pamiętać, aby nie krytykować i nie oceniać negatywnie pomysłów. Uczestnicy powinni mieć poczucie pełnej swobody w wyrażaniu myśli i odwagę do wygłaszania nawet najbardziej szalonych pomysłów, proponowania przeformułowania starych rozwiązań, dzielenia się wiedzą. Zebranie dużej ilości pomysłów pozwala na analizę, połączenie, mieszanie i wybranie najlepszych rozwiązań.

Poza zgłaszaniem swoich sugestii należy proponować ulepszenie dotychczas powstałych lub je łączyć. Rozwijanie pomysłów zgłoszonych przez uczestników może prowadzić do znalezienia niekonwencjonalnego rozwiązania.

Burza mózgów jest świetnym narzędziem do rozwiązywania problemów w licznych obszarach działalności restauracji. Może pomóc w szukaniu nowych koncepcji oraz w znalezieniu usterek i usprawnieniu systemu zarządzania.

W procesie wprowadzania innowacji, znalezienie pomysłu to dopiero początek. Należy przede wszystkim zbadać rynek oraz poszerzyć wiedzę, wyszukując wszystkie dostępne informacje na ten temat. Dlatego, tak ważne jest dobre rozplanowanie i przekazanie odpowiedzialności za poszczególne zadania pracownikom, w zgodzie z ich predyspozycjami. Należy pamiętać, aby jasno zdefiniować oczekiwania i w trakcie procesu wdrażania nieustannie dzielić się pomysłami i zachęcać do tego zespół.

Problemy związane z wprowadzaniem innowacyjnych rozwiązań

Główne problemy we wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań:

• traktowanie radykalnych innowacji jako jedynych i słusznych
• niedocenienie mniejszych zmian, mogących mieć znaczący wpływ na osiągnięcie sukcesu
• angażowanie w proces tylko części zespołu (np. tylko kierowników i marketingowców, lub tylko pracowników działu, którego zmiana dotyczy)
• niedostateczna wiedza na temat wprowadzanych zmian
• brak koordynacji i kontroli procesu
• brak orientacji na klienta,
• brak ukierunkowania na podnoszenie jakości
• brak identyfikacji potrzeb
• niejasne i złe wyznaczanie zakresów odpowiedzialności przy wdrażaniu zmian

Kreatywność jest bardzo istotnym elementem innowacyjności, ale należy pamiętać, że nie jedynym. Aby wprowadzić dobry “ulepszony” bądź całkiem nowy produkt, usługę czy proces, należy mieć szeroką perspektywę i nie wolno działać krótkoterminowo. Warto dokładnie przeanalizować idee. Sprawdzić, czy dany projekt jest niezbędny, jakie korzyści przyniesie klientom oraz w jaki sposób pomoże pracownikom. Należy się zastanowić, czy proces wdrożenia projektu nie będzie miał wpływu na bieżącą pracę, a jeżeli tak, to w jakim stopniu. Menedżer powinien ustalić cele i terminy projektu oraz oszacować jakie będą skutki, jeżeli nastąpi przesunięcie terminów. Należy także sprecyzować w jaki sposób będziemy mierzyć efektywność projektu i jakie da nam to korzyści finansowe.

Po zaakceptowaniu projektu należy dopilnować, aby zadania przydzielone pracownikom były jasno określone i dopasowane do ich umiejętności. Należy pamiętać, że dobór odpowiednich osób na właściwe stanowiska i jasność ich ról ma kluczowe znaczenie w osiągnięciu sukcesu.

Kierować zespołem należy w sposób jasny i zrozumiały, natomiast nie autokratyczny. Zamiast kierować poprzez rozkazy, należy współpracować i zaangażować pracownika w proces podejmowania decyzji w zakresie danego stanowiska czy zadania. Należy z zespołem wchodzić w dialog, ugruntowując ich poczucie własnej wartości i pewności działania.

Nowoczesny system zarządzania wymaga szczerej i pełnej komunikacji, swobodnych dyskusji i wspólnego ustalania celów i środków do ich realizacji. W ten sposób zbudowany autorytet  wśród pracowników pozwoli na efektywniejsze zarządzanie- pracownicy będą zainteresowani wynikami swojej pracy, będą dbać o jakość produktów i  wizerunek firmy.